စွယ်စုံကျမ်း လောက နှင့် မြန်မာ့ စွယ်စုံ ကျမ်းများ

စာရေးဆရာ အင်ဂျင် နီယာ ကြီး ဦးကျော် ဦး ၏ ယနေ့ မြန်မာ့ စွယ်စုံကျမ်းများအပေါ် အမြင်နှင့် သဘောထားများ ။

ဦးကျော်ဦး ၏ Facebook post တွင် ဖေါ်ပြခဲ့ သည်များကို ပြန်လည် ကူးယူ စုစည်းလျက် ထပ်ဆင့် မျှဝေပါသည် ။

ကိုယ်မဝယ်နိုင်သော်လည်း ကမ္ဘာကျော် စွယ်စုံကျမ်း ဖြစ်သော ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း Encyclopædia Britannica ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းတော့မည်ဟု လွန်ခဲ့သော ကိုးနှစ်ခန့်က သိရသောအခါ ဝမ်းနည်းခဲ့ကြသည်။ ယင်းစွယ်စုံကျမ်းကြီးနှင့် တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်နေသောသူများအဖို့ ပိုဝမ်းနည်းခဲ့မည်ဟု ထင်ခဲ့သည်။

တကယ်က ထိုသို့မဟုတ်ကြောင်း Jorge Cauz, the president of Encyclopædia Britannica ၏ ဆောင်းပါးအရ အခုမှ သိရသည်။ ယင်းကို မိတ်ဆွေများ စိတ်ဝင်စားကြမည်ဟု ယူဆ၍ ဆောင်းပါး၏ အစပိုင်းကို ဘာသာပြန်၍ ဝေမျှပါသည်။

ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းတော့မည်ဟု ကျွန်တော် ကြေညာလိုက်သောအခါ မီဒီယာလောကတစ်ခုလုံး ဂယက်ထသွားခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်တစ်ခု၏ လေးပုံတစ်ပုံခန့် ကြာရှည်ခဲ့သော အထင်ကရ စာအုပ်ကြီး၏ နိဂုံးချုပ်ခြင်းသတင်းကြောင့် စိတ်မကောင်း ဖြစ်ကြဟန်တူသည်။ ကျွန်တော်တို့၏ ချီကာဂိုရုံးခန်းတွင်မူ မည်သူမျှ ဝမ်းနည်းခြင်း မဖြစ်ကြရုံမျှမက ကျွန်တော် ကြေညာသည့်နေ့တွင် ဝန်ထမ်းများ စုပေါင်း၍ ပါတီပွဲပင် ကျင်းပလိုက်သေးသည်။ ပါတီပွဲတွင် ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း ၃၂ တွဲနှင့် ပုံစံတူ ကိတ်မုန့်ကြီးကို လှီးကြသည်။ ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း ထုတ်ဝေခဲ့သော ၂၄၄ နှစ်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် ငွေရောင်ပူဖောင်း ၂၄၄ လုံးကို အခန်းထဲ၌ ချိတ်ဆွဲထားသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် ရှမ်ပိန်အရက်များဖြင့် မိတ်ဆွေဟောင်း ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း ပုံနှိပ်စာအုပ်ကြီးကို နှုတ်ဆက်ကာ ရောက်လာနေသော ခေတ်သစ်တစ်ခုကို ခိုင်မြဲသော သန္နိဋ္ဌာန်ဖြင့် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ကြိုဆိုကြသည်။

(ဘာ့ကြောင့် ဝမ်းမနည်းကြသလဲ၊ ရောက်လာနေသော ခေတ်သစ်က ဘာလဲဆိုသည်ကို Jorge Cauz က တင်ပြထားသည်မှာလည်း အထူးစိတ်ဝင်စားစရာ ဖြစ်ပါသည်။)

(ယမန်နေ့က ပို့စ်၏ အဆက်ဖြစ်ပါသည်။)

ကျွန်တော်တို့သည် အင်တာနက်ကို အရှုံးပေးလိုက်ရသည်ဟု အချို့က ပြောသည်။ အမှန်မှာ အင်တာနက်သည် ကျွန်တော်တို့၏ လုပ်ငန်းကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရန်နှင့် စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းအသစ် ဖွင့်ရန် အထောက်အကူပြုသည်။ အချို့က ဝီကီပီးဒီးယားသည် ကျွန်တော်တို့၏ စွယ်စုံကျမ်းကြီးကို ရပ်တန့်ပစ်လိုက်သော အားတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု မှတ်ချက်ပြုကြသည်။ တကယ်က ဝီကီပီးဒီးယားသည် ကျွန်တော်တို့၏ လုပ်ငန်းမဟာဗျူဟာကို ထက်မြက်လာအောင် ကူညီဆောင်ကြဉ်းပေးခဲ့သည်။

ဘရစ်တန်နိကား ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းကို ရပ်လိုက်သည့်အချိန်တွင် ယင်းစာအုပ်မှ ရသောဝင်ငွေသည် ကျွန်တော်တို့ လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံး ဝင်ငွေ၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာ ရှိခြင်းကို လည်းကောင်း၊ ကျွန်တော်တို့သည် K–12 ဒစ်ဂျစ်တယ် သင်ကြားရေးစနစ်တွင် ခြေချမိ၍ လုပ်ငန်းချဲ့ထွင်နေပြီကို လည်းကောင်း၊ ကျွန်တော်တို့၏ လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံးသည် အရင်ကအတိုင်း အမြတ်အစွန်း ရနေသည်ကို လည်းကောင်း မိတ်ဆွေများ သိချင်မှ သိပေလိမ့်မည်။ ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်း ရပ်လိုက်၍ ပြင်ပတွင် ဂယက်များ ထခဲ့သော်လည်း လုပ်ငန်းတစ်ခု၏ ရှုထောင့်က ကြည့်လျှင် အရေးမပါသော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုမျှသာ ဖြစ်သည်။ ယင်းဖြစ်ရပ်သည် ကာလကြာ သေချာစွာ စီစဉ် ချမှတ်ထားသော မဟာဗျူဟာ အကူးအပြောင်း၏ နောက်ဆုံးအဆင့်သာ ဖြစ်ပါသည်။

ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း အရောင်းကိုယ်စားလှယ်များက စိတ်ဝင်စားသူများထံ သွား၍ မိတ်ဆက် ကြော်ငြာခြင်း၊ ပို့ပေးခြင်းဟူသော အိမ်တိုင်ယာရောက်စနစ်ဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် လူများသည် အလုပ်များလာကြပြီး အရောင်းကိုယ်စားလှယ်များအား လက်ခံစကားပြောရန် စိတ်မရှည် ဖြစ်လာကြခြင်း၊ ပီစီကွန်ပျူတာများတွင် စီဒီဖတ်စက်ပါ ထည့်သွင်းရောင်းချလာခြင်းသည် ဘရစ်တန်နိကား ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းအတွက် အဦးဆုံး ထိုးနှက်ချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၁၉၉၁ ခုနှစ်ဝန်းကျင်တွင် စွယ်စုံကျမ်း အရောင်း စတင်ကျဆင်းလာသည်။

သို့နှင့် ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်းကို ပုံနှိပ်မူအပြင် စီဒီဖြင့်လည်း စတင်ထုတ်လုပ်ကာ ပုံနှိပ်စာအုပ်ဈေးအတိုင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၂၀၀ ခန့်ဖြင့် ရောင်းသည်။ မကြာမီ မိုက်ခရိုဆော့ဖ်ကလည်း အင်ကာတာ(Encarta) စီဒီစွယ်စုံကျမ်းကို မိတ်ဆက်လာသည်။ မိတ်ဆက်လာပုံက ဝင်းတဲလ်(Wintel) ပီစီကွန်ပျူတာများ အရောင်းရ တွင်ကျယ်လာအောင် ယင်းကွန်ပျူတာထဲတွင် အင်ကာတာ(Encarta) စီဒီစွယ်စုံကျမ်းကို အခမဲ့ ထည့်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ဆောင်ရွက်ချက်သည် မိုက်ခရိုဆော့ဖ်၏ ပြောင်မြောက်သော အကွက်ဖြစ်ပြီး ဘရစ်တန်နိကားအဖို့မူ အရှိုက်ထိသွားသည်။ ဘရစ်တန်နိကား စီဒီစွယ်စုံကျမ်း မည်မျှပင် အရည်အသွေး ကောင်းသည်ဆိုစေ၊ အခမဲ့ရသော အင်ကာတာကို မယှဉ်နိုင်ခဲ့ပါ။

ဘရစ်တန်နိကား လျှောက်သောလမ်းသည် မှားယွင်းခဲ့ပြီ။ ၃၂ တွဲ ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းသည် မရှုံးသော်လည်း အမြတ်အစွန်း မရသည့် လုပ်ငန်း ဖြစ်လာသည်။ တစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ထုတ်သော နှစ်ချုပ်(yearbook)စာအုပ်ကတော့ အမြတ်ဆက်ရနေသည်။

ယင်းအချိန်တွင် အင်တာနက် စသုံးလာကြပြီ ဖြစ်ရာ ခြေလှမ်းသစ်အဖြစ် ဘရစ်တန်နိကား အွန်လိုင်း စွယ်စုံကျမ်းကို အင်တာနက်ပေါ် တင်၍ ရောင်းချသည်။ ပထမဆုံး အင်တာနက်ပေါ် ရောက်သော ရည်ညွှန်းစာပေ ဖြစ်သည်။ ယင်းခြေလှမ်းသည် ထိုစဉ်က ရဲရင့်သော လုပ်ဆောင်ချက် ဖြစ်သည်။ မည်သည့် ထုတ်ဝေသူကမျှ မိမိတို့၏ အထင်ကရ စာပေ အမျိုးအစား တစ်ခုကို အင်တာနက်ပေါ် မတင်ကြသေးပါ။ ယင်းသည် စွန့်စားရသည့် လုပ်ဆောင်ချက် ဖြစ်သည်။ ထိုလုပ်ဆောင်ချက်သည် ကျွန်တော်တို့၏ ပုံနှိပ် စာအုပ် ရောင်းရမှုကို ထိပါးနိုင်သည်ဟု တွက်ဆခဲ့သည်။ မည်မျှထိခိုက်နိုင်သနည်း ဆိုသည်ကိုတော့ မသိပါ။ ဒစ်ဂျစ်တယ်မူ ရောင်းချရခြင်းသည် ဖြည်းဖြည်းချင်း တက်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ပုံနှိပ်စာအုပ် အရောင်းကတော့ ဒလိမ့်ခေါက်ကွေး ကျသွားလေသည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်က အစုံ ၁၀၀၀၀၀ ရောင်းချခဲ့ရာမှ ၁၉၉၄ တွင် ၅၁၀၀၀၊ ၁၉၉၆ တွင်တော့ အစုံ ၃၀၀၀ သာ ရောင်းရခဲ့ပါသည်။ ကုမ္ပဏီ အယိုင်နဲ့ဆုံးအချိန် ဖြစ်သည်။

(အဆိုးဆုံးအခြေအနေမှ ဘရစ်တန်နိကား မည်သို့ ရုန်းထွက်ခဲ့သလဲ၊ မနက်ဖြန် ဆက်ပါမည်။)

(ယမန်နေ့က အဆက်)

၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ဘရစ်တန်နိကား ကုမ္ပဏီကို ဆွစ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ Jacob E. Safra က ဝယ်ယူလိုက်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဘရစ်တန်နိကားသို့ ကျွန်တော် ရောက်သည်။ Jacob E. Safra ဖြစ်စေလိုသည့် ပြတ်သားသော အပြောင်းအလဲကို လုပ်ရာ၌ ကျွန်တော်က အတိုင်ပင်ခံအဖြစ် ကူညီ အကောင်အထည် ဖော်ပေးသည်။ ပြောင်းလဲသွားသော ဈေးကွက်ကို အမီလိုက်ရန် ဒေါ်လာသန်းဆယ်ဂဏန်းမျှ ကုန်ကျသည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို လုပ်သည်။ အရောင်း စနစ်ကို ပြောင်းလဲပစ်ရာတွင် အခက်ခဲဆုံး ဖြစ်သည်။ အရောင်းကိုယ်စားလှယ်များက အိမ်တိုင်ယာရောက် ဆက်သွယ် ပေးပို့သည့် စနစ်သည် ခေတ်ကုန်သွားပြီ ဖြစ်၍ ယင်းကို ဖျက်သိမ်းသည်။ ကုမ္ပဏီက တိုက်ရိုက် ဈေးကွက်ရှာသည့် စနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ် စွယ်စုံကျမ်းကို အွန်လိုင်းမှ လပေး နှစ်ပေး ဖတ်ရှုသူများ၊ ကြော်ငြာရှင်များကို ရှာသည်။ ဘရစ်တန်နိကား စွယ်စုံကျမ်း၏ အရည်အသွေးကို ပညာရေးနယ်ပယ်တွင် လူသိများ လက်ခံ ယုံကြည် ကိုးကားကြသဖြင့် တက္ကသိုလ် ကောလိပ်များတွင် အာရုံစိုက်၍ ဈေးကွက်ရှာသည်။ သင်ကြားရေး စနစ်နှင့် ကိုက်ညီသော အကြောင်းအရာများကို ပြုစု ဖြန့်ဝေသည်။

ကုမ္ပဏီ ဝင်ငွေနည်းပါးသောကာလတွင် စာပြု စာတည်းများ၏ အင်အားကို လျှော့ချရန် စဉ်းစားခဲ့သေးသည်။ သို့သော် စာအရည်အသွေး တိကျ ခိုင်လုံမှုသည် ဘရစ်တန်နိကားကို လူအများ ယုံကြည် ကိုးစားနေခြင်း၏ မဏ္ဍိုင် ဖြစ်နေသောကြောင့် စာပြု စာတည်းများကို မလျှော့ချခဲ့ပါ။ ကျယ်ပြန့်လာနေသော သတင်း အချက်အလက် နယ်ပယ်တွင် ဘရစ်တန်နိကားကို သံသယ ရှိဖွယ်၊ မေးခွန်းထုတ်ဖွယ် ဇာစ်မြစ်များနှင့် ဤနည်းဖြင့် သိသာစွာ ကွဲပြားစေခဲ့ပါသည်။

လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ် ရောက်လာသော်လည်း အခမဲ့ရသော အင်ကာတာ စွယ်စုံကျမ်း ရှိနေသဖြင့် စီဒီစွယ်စုံကျမ်းဈေးကွက်တွင် ဘရစ်တန်နိကားအတွက် အခက်အခဲ ရှိနေခဲ့သည်။ ယင်းအခြေအနေအတိုင်း နှစ်နှစ် သုံးနှစ်ခန့်သာ ဆက်ကြုံနေခဲ့ရလျှင် ဘရစ်တန်နိကားသည် အားနည်း ပြိုလဲခဲ့ဖွယ်ရာ ရှိသည်။ ထိုအချိန်တွင် အင်တာနက် အသုံးပြုနိုင်မှုသည် အားကောင်းမောင်းသန် ကြီးထွားလာသည်။ ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်ခဲ့၊ ဖြစ်စေချင်ခဲ့သည်မှာ ကျွန်တော်တို့ကုမ္ပဏီကို အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်နေခဲ့သော စီဒီစွယ်စုံကျမ်းဈေးကွက် အင်တာနက်ကြောင့် အားနည်းသွားစေဖို့ ဖြစ်သည်။ တကယ်လည်း ယင်းဆန္ဒ အတိုင်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အချက်အလက်များကို အွန်လိုင်းမှ ရရှိလာနိုင်မှုကြောင့် စီဒီစွယ်စုံကျမ်း ဈေးကွက် ချည့်နဲ့သွားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကျွန်တော်တို့ကုမ္ပဏီသည် အင်တာနက်ကြောင့် စာဖတ်သူများနှင့် တိုက်ရိုက် ထိတွေ့ ဆက်သွယ်လာနိုင်သဖြင့် ဘရစ်တန်နိကား ဒစ်ဂျစ်တယ်မူများကို ဖတ်ရှုသူ တိုးပွားလာသည်။

ကျွန်တော်တို့၏ အင်တာနက်ပေါ်က နောက်ထပ် အဓိကလုပ်ငန်းနှစ်မျိုးမှာ ကြော်ငြာခမှရသော ဝင်ငွေဖြင့် အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းကို အခမဲ့ပေးဖတ်စေခြင်းနှင့် K–12 သင်ကြားရေး အထောက်အကူပြု သင်ခန်းစာများ ပြုစုခြင်း တို့ ဖြစ်သည်။ လုပ်ငန်းကြီးပွားအောင် လုပ်ဆောင်ရန် အင်တာနက်သည် စီဒီလုပ်ငန်းထက် များစွာ သာလွန်သည့် နေရာဖြစ်မှန်း မြင်လာရသည်။ အမြတ်အစွန်း များလာသည်။ အရောင်းတွင်ကျယ်လာအောင် ဈေးအလွန်အကျွံ လျှော့ပေးရန် မလိုတော့။ ၂၀ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ကျွန်တော် ကုမ္ပဏီ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာသောအခါ အင်တာနက်သုံး၍ လုပ်ငန်းတိုးချဲ့ရန် စီမံသည်။

ရည်ညွှန်းစာနှင့် သင်ခန်းစာများအပြင် သင်ကြားရေးနယ်ပယ်သို့ အပြည့်အဝ ဝင်ရောက်ဖို့ လိုကြောင်း ကျွန်တော်တို့ သိလာသည်။ K–12 ပညာရေးနယ်ပယ်သည် ကျောင်းတွင်ရော အိမ်၌ပါ အသုံးပြုနိုင်သော အကဲဖြတ် အမှတ်ပေး စနစ်များ၊ အတန်းစုံ အဆင့်စုံရှိ ကျောင်းသား တစ်ဦးချင်းစီအတွက် အသုံးတည့်သော သင်ခန်းစာများကို လိုအပ်နေသည်။ ယင်းလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သော နာမည်ကောင်းနှင့် စာပြု စာတည်း ပညာရှင်များကို ကျွန်တော်တို့ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ လူသစ်များကို ထပ်ခန့်သည်။ စာပြု စာတည်း ဌာနခွဲ၊ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေဌာနခွဲနှင့် ဈေးကွက်ဌာနခွဲဟူသော ဌာနခွဲတိုင်းတွင် ကျွမ်းကျင်သူများ အလုံအလောက် ရှိလာသည်။ သို့ဖြင့် ကျွန်တော်တို့သည် ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားလာသော အွန်လိုင်းပညာရေး ဈေးကွက် အခွင့်အလမ်းကို အပြည့်အဝ ရယူလိုက်နိုင်သည်။

စီဒီစွယ်စုံကျမ်းဈေးကွက်တွင် အခက်အခဲများ ကြုံခဲ့ရသလောက် ပညာရေး ဈေးကွက်တွင် အခြေအနေ ကောင်းခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ရည်ညွန်းအချက်အလက်များကို ပေးစွမ်းရာ၌ ဈေးကွက်ကို ပြောင်းလဲစေသည့် ဝန်ဆောင်မှုတစ်မျိုး ပေါ်လာသည်။ ယင်းမှာ ဝီကီပီးဒီးယား ဖြစ်ပါသည်။

ကျွန်တော်သည် ဝီကီပီးဒီးယားဟူ၍ မဖြစ်မီ၊ ၂၀ဝ၀ ပြည့်နှစ် Nupedia ဘဝကတည်းက ယင်းကို လေ့လာနေခဲ့သည်။ Nupedia သည် မအောင်မြင်နိုင်ဟု ကျွန်တော် ထင်သည်၊ အကြောင်းက သူတို့သည် ဘရစ်တန်နိကား လုပ်သည့် အတိုင်း လိုက်လုပ်နေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဘရစ်တန်နိကားလိုသာ လိုက်လုပ်နေသည်၊ ဘရစ်တန်နိကားတွင် ရှိသော စာပြုစာတည်းအဖွဲ့မျိုးနှင့် ဘတ်ဂျက် Nupedia တွင် မရှိ။

နောက်တစ်နှစ်တွင် Nupedia သည် ဝီကီ(Wiki)နည်းပညာကို သုံး၍ ဝီကီပီးဒီးယား(Wikipedia) ဟူ၍ လုပ်ဆောင်သောအခါ သူတို့သည် လုပ်မိလုပ်ရာ လုပ်လိုက်ခြင်းဟု ကျွန်တော် ယူဆခဲ့သည်။ သို့သော် လူတိုင်း အံ့အားသင့်ရလောက်အောင် ဝီကီပီးဒီးယား အောင်မြင်သွားသည်။ ဝီကီပီးဒီးယားပါ အကြောင်းအရာများ၊ ဝင်ရောက်ရေးသားသူများ၊ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုသူများ အရေအတွက် တိုးပွားလာသည်နှင့်အမျှ ဂူးဂဲလ်၏ ရှာဖွေရေးစနစ် (search algorithm) တွင် ဝီကီပီးဒီးယားက ထိပ်ပိုင်းသို့ ရောက်လာသည်။ ဘရစ်တန်နိကား၏ လုပ်နည်း လုပ်ဟန်ကို ပြောင်းရတော့မည် ဖြစ်ကြောင်း ယင်းအချက်ကြောင့် ကျွန်တော် နားလည်သွားပါသည်။

(ဝီကီပီးဒီးယားနှင့် လိုက်မပြိုင်ဘဲ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်ဖြင့် ဘရစ်တန်နိကား အောင်မြင်မှု ရယူခဲ့ပုံကို မနက်ဖြန် ဆက်ရေးပါမည်။)

(ယမန်နေ့ကပို့စ်၏ အဆက်)

ကျွန်တော်တို့၏ ရည်ညွှန်းအကြောင်းအရာ အရည်အသွေးကို ထပ်မြှင့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပညာရေး ဈေးကွက် အပေါ် ယခုထက် ပိုအလေးပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဝီကီပီးဒီးယား၏ အောင်မြင်မှုက ညွှန်ပြလိုက်သည်။ ဆန်းသစ်သော လုပ်ဆောင်ချက် အများအပြားတွင် ဖြစ်တတ်သည့်အတိုင်း ဝီကီပီးဒီးယားသည် အရည်အသွေးနိမ့်သည်။ သို့သော် စာဖတ်သူများက ယင်းအချက်ကို အလေးမထားပါ။ ဝီကီပီးဒီယားတွင် အကြောင်းအရာ များပြားလှသည့်အပြင် အခမဲ့ အလွယ်တကူ ဝင်ဖတ် ဝင်ကြည့်နိုင်သည်ကိုး။ ကျွန်တော်တို့က ဝီကီပီးဒီးယားနှင့် အရေအတွက်ချင်း ဈေးချင်း သွားယှဉ်၍ မဖြစ်ပါ။

ဘရစ်တန်နိကား၏ ရည်ညွှန်းအကြောင်းအရာများအပေါ် စာဖတ်သူများက ဝီကီပီးဒီးယားထက် ပို၍ နှစ်သက် လက်ခံကြသလား။ ပို၍ နှစ်သက်ကြ လက်ခံကြပါသည်။

ဘရစ်တန်နိကား၏ ရည်ညွှန်းအကြောင်းအရာများကို ဖတ်ရသည့်အတွက် စာဖတ်သူများက အဖိုးအခ ပေးလိုကြသလား။ ပေးမည့်သူလည်းရှိ၊ မပေးလိုသူလည်း ရှိပါသည်။

ထို့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့သည် အလုပ်အရှုပ်ခံ၍ ဝီကီပီးဒီးယားနှင့် သွားယှဉ်ပြိုင်နေမည့်အစား အခပေး ဖတ်ရှုသူ တိုးပွားလာအောင် ဘရစ်တန်နိကား အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်း၏ စာအရည်အသွေးကို ပို၍ အလေးထားကာ အစဉ် ခိုင်လုံတိကျနေရန် အားထုတ်သည်။ ယင်းအချက်ကြောင့်ပင် ဘရစ်တန်နိကားသည် ပညာရေးနယ်ပယ်တွင် အခြေခိုင်သွားသည်။ ရည်ညွှန်းအကြောင်းအရာများကို ရှာသည့်အခါ ဝီကီပီးဒီးယားကို မသုံးဘဲ ဘရစ်တန်နိကားကိုသာ သုံးဖို့ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားများကို ဆရာများက လမ်းညွှန်ကြသည်။ ဘရစ်တန်နိကား၏ အွန်လိုင်းဝင်ငွေ ထောင်တက်သွားသည်။ အမေရိကန်စာသင်သား ထက်ဝက်ကျော်သည် ဘရစ်တန်နိကား၏ ဖောက်သည်များ ဖြစ်လာသည်။ ကမ္ဘာနှင့်ချီ၍ကြည့်လျှင်လည်း ရောင်းအားတိုးလာသည်။

ယင်းအောင်မြင်မှု၏ အဓိက အကြောင်းရင်းမှာ ပညာရှင်များ၏ ဥာဏစွမ်းအားကို အသုံးပြုနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းလုပ်ဆောင်ချက်ကို (၂၁ ရာစုနှစ်ကို အစွဲပြု၍) Britannica 21 ဟု အမည်ပေးသည်။ ပညာရှင်များ၏ ဥာဏစွမ်းအားကို အသုံးပြုသည်ဆိုရာတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးမှ ပညာရှင်များ၏ ပူးပေါင်းမှု ပါဝင်သည်။ နိုင်ငံအသီးသီးမှ ပညာရှင်များသည် ဘရစ်တန်နိကား အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းပါ အကြောင်းအရာများကို သုံးသပ်ဝေဖန်ကြသည်၊ မည်သို့မည်ပုံ ပြင်ဆင်သင့်ကြောင်း ပြောကြသည်။ မည်သို့သော အကြောင်းအရာအသစ်များကို ထည့်ပါဟု အကြံပေးကြသည်။

ကျွန်တော်တို့သည် စာပြုစာတည်း စနစ်ကို အမြဲကောင်းမွန်နေအောင် စီစဉ်သည်။ ပြောင်းလဲနေသော အကြောင်းရပ်များ ဘရစ်တန်နိကားထဲတွင် ခေတ်မီမီဖြစ်နေရန် မိနစ် ၂၀ လျှင် တစ်ကြိမ် ပြင်ဆင်ပေးသည်။

ဝီကီပီးဒီးယား အရှိန်ရသွားသည့်အချိန်တွင် သူတို့နှင့် ကျွန်တော်တို့သည် ပြိုင်ဘက်များ မဟုတ်ကြတော့ပါ။ ကျွန်တော်တို့တွင် အခပေး ဖတ်ရှုသူပေါင်း ၅၀၀၀၀၀ ရှိနေပြီ။ (မှတ်ချက် ၂၀၁၃ ကဖြစ်သည်။) ကျွန်တော်တို့၏ ချဉ်းကပ်ပုံသည် ဝီကီပီးဒီးယားနှင့် မတူပါ။ ကျွန်တော်တို့သည် စွယ်စုံကျမ်း တစ်မျိုးတည်းကိုသာ မှီခိုနေသော ကုမ္ပဏီ မဟုတ်တော့ပါ။

လွန်ခဲ့သောငါးနှစ် (၂၀၀၇ နှင့် ၂၀၁၂)အတွင်း ဘရစ်တန်နိကား၏ ဒစ်ဂျစ်တယ် ပညာရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းသည် ၁၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့သည်။ လပေး နှစ်ပေး ဖတ်ရှုသူများ၏ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် အခပေးသက်တမ်း ကုန်သည့်အခါ ငွေထပ်မံပေးသွင်းပြီး သက်တမ်းတိုးကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းရောင်းအားက ဆက်လက်ကျဆင်းနေသည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် အစုံ ၂၂၀၀ သာ ရောင်းရတော့သည်။ ယင်းကို ဆက်လက် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရန် တွက်ခြေမကိုက်တော့သည့်အပြင် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရလျှင် ဝေဒနာဆိုးတစ်ခုကို ခံစားနေရသကဲ့သို့ ဖြစ်လာသည်။ ပုံနှိပ်မူကို ဆက်ထုတ်မလား၊ လုံး၀ရပ်လိုက်မလားဆိုသည်ကို ၂၀၁၂ ဖေဖော်ဝါရီတွင် တိုင်ပင် ဆွေးနွေးကြသည်။ ဆွေးနွေးအပြီးတွင် ဒုတိယလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်လိုက်ပါသည်။

ယခုအခါ ဘရစ်တန်နိကားသည် ဝင်ငွေ၊ အမြတ်အစွန်း၊ ပညာရှင်နှင့် ဝန်ထမ်းဦးရေ၊ ပါဝင်သော အကြောင်း အရာ၊ ပျံ့နှံ့မှုစသည့် နေရာတိုင်းတွင် တိုးတက် အောင်မြင်နေပါသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အခြေအနေနှင့်ကိုက်ညီအောင် လှုပ်ရှားကြရမည်၊ အသစ်အဆန်းထွင်ရာတွင် မြန်ဆန်ရမည်၊ ကျွန်တော်တို့၏ လုပ်ငန်းကို အတားအဆီး ဖြစ်စေသည့် စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းတတ်ရမည်။ သင်္ချာနှင့် သိပ္ပံဘာသာရပ်များ အတွက် ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုများကို ဖန်တီးရမည်။ ယင်းသို့လုပ်လျှင် နည်းအို နည်းဟောင်းများ၌ ဖက်တွယ်နေလိုသူများ၏ လုပ်ငန်းသာ ရပ်ချင်ရပ်မည်၊ ကျွန်တော်တို့၏ လုပ်ငန်းသည် တန့်သွားမည် မဟုတ်။

ဘရစ်တန်နိကားသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် ရှင်သန်နေနိုင်မည်ဟု ကျွန်တော် ယုံကြည်သည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ ကျွန်တော်တို့ အဖွဲ့သားများသည် ကုမ္ပဏီကို ခြိမ်းခြောက်နေသောအရာများအား တန်ပြန်နိုင်သည့် စွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကျွန်တော် ဤနေရာတွင် ရှိနေသရွေ့ ယင်းစွမ်းရည်ကို အမြဲတန်ဖိုးထားနေမည် ဖြစ်ကာ ယင်းကို အထောက်အကူပေးမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ပါမည်။

ဘရစ်တန်နိကား ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်း နောက်ဆုံးအစုံကို ရောင်းချပြီး၍ တစ်နှစ်ကြာခဲ့သော ယခုအချိန်တွင် အမှတ်တရ စုဆောင်းသူများအတွက် ဘရစ်တန်နိကား ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းကို စောင်ရေ အကန့်အသတ်ဖြင့် ပြန်ထုတ်ပါဟု အချို့က တိုက်တွန်းသည်။ မထုတ်ဝေတော့ပါဟု ဖြေလိုက်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် လူငယ်အခန်းတွင် သရုပ်ဆောင်သော ဇာတ်လိုက်အိုကြီးများ မဖြစ်ချင်ပါ။ ခေတ်နှင့် အညီသာ အလုပ်လုပ်လိုသည်။ ကျွန်တော်တို့၏ ခေတ်မှာ ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ် ဖြစ်ပါသည်။ အချို့က အတိတ်ကို ပြန်လည် တမ်းတ လွမ်းဆွတ်ချင်ကြသည်။ သို့သော် ဘရစ်တန်နိကား ပုံနှိပ်စွယ်စုံကျမ်းကို ပြန်လည် ထုတ်ဝေဖို့ ကျွန်တော်တို့အတွက် မဖြစ်နိုင်တော့ပါ။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့သည် ယင်းကဏ္ဍကို ပြည်ဖုံးကားချပြီး ဖြစ်ရုံမက ပတ်စာခွာ ဖျာသိမ်းပြီးသည့် အဆင့်သို့ပင် ရောက်နေပါပြီ။

(၂၀၁၃ မတ်လထုတ် Harvard Business Review ၌ ဖော်ပြခဲ့သော Jorge Cauz, president of Encyclopædia Britannica ၏ ဆောင်းပါးကို ပြန်ဆိုပါသည်။ ဘာသာပြန်မကျွမ်းကျင်သဖြင့် မတိကျမှု လွဲချော်မှုများ ပါမည်ဖြစ်သော်လည်း ယင်းချို့ယွင်းချက်များသည် မူလဆောင်းပါး၏ အာဘော်ကို မထိခိုက်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။)

စာပေဗိမာန် ၇၅ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အကြိုဟောပြောပွဲ၌ ပါဝင်ပေးရန် အကြောင်းကြားသဖြင့် ယနေ့ ၂၀၂၂ ဩဂုတ် ၂၄ မနက်ပိုင်းတွင် “အွန်လိုင်းမြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း ဖြစ်ဖို့ လက်တစ်ကမ်း အလို” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် တင်ပြ ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ ဆွေးနွေးချက် အကျဉ်းမှာ –

၁ – အကြောင်းအရာစုံ ပါဝင်သော အတွဲအများအပြားဖြင့် စွယ်စုံကျမ်း ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းသည် ကမ္ဘာတွင် ခေတ်မှိန်သွားပါပြီ။ အကျော်ကြားဆုံး Encyclopedia Britannica သည်ပင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းကို လွန်ခဲ့သော ဆယ်နှစ်ခန့် ကတည်းက ရပ်ဆိုင်းပြီး အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းအဖြစ်သာ ထုတ်ဝေနေပါသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းကိုလည်း ယခုထုတ်ဝေပြီး ပုံနှိပ်မူကို ဝက်ဘ်ဆိုက်တင်၍ အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းအဖြစ် ထုတ်ဝေသင့်ပါသည်။

၂ – ပုံနှိပ်မူအပြင် အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းပါ ဖြစ်လာလျှင် သိလိုသော အကြောင်းအရာကို ရှာရလွယ်ခြင်း၊ ဗီဒီယိုလင့်ခ်များဖြင့်ပါ တင်ပြနိုင်ခြင်း၊ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲမှုများကို အချိန်တိုအတွင်း လုပ်နိုင်ခြင်း၊ ထုတ်ဝေသူရော စာဖတ်သူပါ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာခြင်း အပါအဝင် အခြားအကျိုးကျေးဇူး များစွာ ရှိပါသည်။

၃ – ယခု မြန်မာဘာသာဖြင့် တင်ပြနေသော ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာစွယ်စုံကျမ်းကို စာဖတ်သူ အများအပြား ဝင်ရောက် ဖတ်ရှုနေကြပါသည်။ သူတို့တင်ပြထားသော စာရင်းအရ ၂၀၂၂ ဇူလိုင်လအတွင်း ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာစွယ်စုံကျမ်း page view ပေါင်း ငါးသန်း ရှိပါသည်။ (Page viewကို နားလည်သလောက် ပြောရလျှင် ကလစ် click နှိပ်၍ ဝင်ရောက် ဖတ်ရှုမှု ဖြစ်သည်။ (တစ်နည်း) တစ်လအတွင်း ကလစ်အချက်ပေါင်း ငါးသန်း ရှိသည်။) ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာစွယ်စုံကျမ်းကဲ့သို့ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းကို အွန်လိုင်းတင်နိုင်လျှင် ကလစ်အချက်ပေါင်းသည် ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာထက် နည်းမည် မထင်ပါ။

၄ – ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာစွယ်စုံကျမ်း ရရှိသော ကလစ်အချက်ပေါင်း ငါးသန်းတွင် တစ်သန်းသာ မြန်မာပြည်တွင်းက ဖြစ်ပြီး လေးသန်းသည် ပြည်ပမှ ဖြစ်ကြောင်း သူတို့တင်ပြထားသော စာရင်းအရ သိရပါသည်။ ယင်းအချက်ကို အတည်ယူလျှင် ဝီကီပီးဒီးယား မြန်မာဘာသာ အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းကို ပြည်ပမှ ဖတ်ရှုသူ ဦးရေသည် ပြည်တွင်းမှ ဖတ်ရှုသူဦးရေထက် လေးဆ များကြောင်း သိရပါသည်။ (VPN ကြောင့် ဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း ပြည်ပပရိသတ် အလွန်များနေသည်မှာကတော့ သေချာသည်။) ပြည်ပမှ ဖတ်ရှုလိုသူများအဖို့ ပုံနှိပ်မူ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းကို မှာယူရန် မလွယ်ကူပါ။ အွန်လိုင်းတင်နိုင်လျှင် ပြည်တွင်းရော ပြည်ပမှပါ အလွယ်တကူ ဖတ်ရှုနိုင်ကြပါမည်။

၅ – စာအုပ်တစ်အုပ် ဖြစ်လာရန် အခက်ခဲဆုံးနှင့် အချိန်အယူရဆုံး အလုပ်သည် စာမူရေးသားခြင်းနှင့် တည်းဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ-၁ အတွက် ရေးသား တည်းဖြတ်ပြီး စာမူများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်မူအဖြစ် စာပေဗိမာန်တွင် ရှိပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းဒစ်ဂျစ်တယ်မူကို အွန်လိုင်းပေါ် တင်ရန်သာ ကျန်တော့သဖြင့် “အွန်လိုင်းမြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းဖြစ်ဖို့ လက်တစ်ကမ်းအလို” ဟု ဆိုရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ (အွန်လိုင်းပေါ်တင်ဖို့ format ပြောင်းရဦးမည် ဖြစ်သော်လည်း ယင်းကိစ္စမှာ ဘာမျှ မခဲယဉ်းပါ။)

၆ – အထက်တွင် ဆိုခဲ့သည်များမှာ စာတွေ့မျှဖြင့် ဆွေးနွေးခြင်း မဟုတ်ပါ။ မြန်မာဘာသာဖြင့် ရေးထားသော ရေဘက်ဆိုင်ရာ အွန်လိုင်းစွယ်စုံကျမ်း အငယ်စားကလေးတခု ဖြစ်အောင် ကျွန်တော် အားထုတ်နေသည့် kyawoo.com ဝက်ဘ်ဆိုက်ကို လုပ်ဆောင်ရာမှ ရရှိသော အတွေ့အကြုံများကို အခြေခံ၍ တင်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ kyawoo.com ကို ယခုအခါ နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ ခန့်မှ ဝင်ရောက် ဖတ်ရှုနေကြပါသည်။ ကျွန်တော့လို သာမန်လူတစ်ယောက်ကပင် ဤမျှလုပ်နိုင်လျှင် စာပေဗိမာန်ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းသည် ကျွန်တော့ ဝက်ဘ်ဆိုက်ထက် အဆပေါင်း ရာထောင်မက သာလွန် စုံလင် ခိုင်မာသည့် ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခု တည်ဆောက်၍ အွန်လိုင်းမြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း ဖြစ်လာအောင် ကောင်းစွာ စွမ်းဆောင်နိုင်ပါသည်။

၇ – ထို့ကြောင့် စာပေဗိမာန်တွင် လက်ဝယ် အဆင်သင့်ရှိပြီး မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း ဒစ်ဂျစ်တယ်မူကို အွန်လိုင်းမြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းဖြစ်အောင် အကောင်အထည်ဖော်ရန် လက်တစ်ကမ်းသာ လိုတော့ကြောင်း တင်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ-၁ ပြန်ထွက်သည်ဟု လွန်ခဲ့သော သုံးလခန့်က သိရသောအခါ ဝယ်လျှင် ကောင်းမလားဟု စဉ်းစားခဲ့သည်။ သို့သော် အတွဲစုံမှပဲ ဝယ်တော့မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

သို့သော် ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်သည် မဖြစ်နိုင်မှန်း အခုမှ တွေးမိသည်။ အကြောင်းက – အတွဲစုံဖို့ အတော်ကြာဦးမည်မှန်း တွက်ဆမိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ပါသင့်သော အကြောင်းအရာ စုံစုံလင်လင် ပါရမည်ဖြစ်၍ အနည်းဆုံး ၂၅ တွဲခန့် ထုတ်ရမည်။ အတွဲ-၁ ကို စတင်စီစဉ်ပြီး လေးနှစ်ခန့် ကြာသောအခါမှ စ ရောင်းနိုင်ရာ ၂၅ တွဲ ထွက်မည်ဆိုလျှင် (လက်ရှိစနစ်အတိုင်း လုပ်နေလျှင်) နောက်အတွဲများကို တစ်နှစ်လျှင် တစ်တွဲ ထုတ်နိုင်သည်ထား၊ ၂၄ တွဲ ထွက်ဖို့ နောက်ထပ် ၂၄ နှစ် ကြာဦးမည်။ အမှားပါသွားလျှင် ပြင်ရန် ခက်သော (ပြင်ဆင်ချက် လိုက်ကပ်လျှင်တော့ ရသည်) ပုံနှိပ်မူဖြစ်နေ၍ တစ်တွဲ တစ်နှစ်တော့ အချိန်ယူမှကို ရမည်။

ယင်းအချိန်တွင် ကျွန်တော် အသက်ရှင်နေသေးသည့်တိုင်အောင် အသက် ၁၀၀ နား ကပ်နေပြီ။ စာဖတ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်။ ဖတ်နိုင်လျှင်လည်း ထုတ်ပြီးအတွဲများ၌ ပါသော အကြောင်းအရာ အချက်အလက် အတော်များများသည် ယင်းခေတ် ယင်းအချိန်အခါနှင့် ကိုက်ညီတော့မည် မဟုတ်။

ထို့ကြောင့် ခေတ်နှင့် ကိုက်ညီသော ပုံနှိပ်မူ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲစုံကို ဖတ်နိုင်ဖို့ ကျွန်တော့အတွက် ဤဘ၀တွင် မဖြစ်နိုင်တော့ပါ။